Matthew 4
Post baptismum, quia nulla est mora a tentatione: Ut mox doceat baptizatos de mundo exire, in quiete Deo vacare: sic filii Israel post transitum maris per desertum ascendunt, et manna comedunt donec veniant ad terram promissionis. etc. RAB. Hic est ordo rectae conversationis, ut post acceptam Spiritus sancti gratiam contra diabolum arctius accingamur: ea via Samaritanus descendit, quia carne indutus easdem tentationes sustinuit. Sancto, qui quos replet ad pugnam mittit fortes. Sine hoc spiritu qui ad pugnam vadit, cito cadit. Non tentatur a diabolo, nisi quia ad desertum exierit, id est, bono studere coeperit. BEDA. Jejunat ut tentetur, tentatur quia jejunat, et exemplum jejunandi nobis dat, etc., usque ad et sic quandiu hic sumus, semper peccata ploremus: quia hoc numero praesens vita ostenditur. LEO. Dum per varias actiones vitae hujus sollicitudo distenditur, necesse est de mundano pulvere, etc., usque ad ut in cujus sumus resurrectione conresuscitati, in ipsius inveniamur passione commortui. Hoc est vere humanitatis: et per hoc est occasio tentandi. Latet potestas, patet infirmitas. Quia esuries est signum infirmitatis. Et sic nobis in abstinentia non deest tentatio. Per exteriorem infirmitatem Christum tentat in quo nullam legem peccati inveniebat. Aliud horum explorantis est, aliud tentantis, dum Deum confiteri videtur, et hujusmodi illudere conatur. Sic enim tentat ut exploret quod veretur. Sic explorat, ut tentando decipiat. Noverat Filium Dei venisse in mundum, seu per prophetas seu per angelos nuntiantes, seu per Joannem demonstrantem: sed quia humilia in eo videbat, quod de Deitate suspicatus est, ex superbia ei in dubium venit. Unde et callide exquirit: Nec indignum fuit Christum tentari qui venerat occidi, ut tentationes superando nobis potestatem daret superandi tentationes, sicut sua morte abstulit nostram mortalitatem. RAB. Christus non nisi post baptismum se tentari permisit, insinuans ad se euntes graviores passuros, etc., usque ad Christus vero sola suggestione tentatus fuit: quia delectatio peccati mentem ejus non momordit. Non utitur potestate, sed Scripturarum auctoritate, docens nos magis doctrina quam miraculis pugnare. Quasi: Persuasio tua tentatio est: quia agis de cibo corporis, et non de cibo mentis. Inferior pars hominis pane sustentatur, alia verbo Dei reficitur: quia vero agis de inferiori, patet quod tentator sis. etc. Omne verbum charitas, in qua complentur omnia quae procedunt de ore Dei, quia cujuscunque ministerio dicantur, non ejus sunt, sed Dei: sed si adversum quid inseritur, hoc non est Dei. De uno verbo, id est, sapientia Dei procedit quidquid loquuntur sancti qui sunt os ejus. Prima et ultima tentatio in deserto, media quoque historialiter, ultima fuit postquam regressus est Jerusalem. Quia Matthaeus non secundum ordinem historiae, sed secundum tentationem Adae prosequitur: Lucas vero ut res gesta est. Quia ex responsione Christi victus et incertus remansit: post primam ad secundam accessit tentationem. Quod permisit se assumi, non infirmitas fuit, sed patientia: in diabolo vero non virtus, sed superbia. Nota haec omnia corporeis sensibus esse completa. Nec mirum si se permisit circumferri: si sic accipitur assumptio, qui permisit se crucifigi. RAB. In Palaestina desuper plana erant tecta, et ibi erat sedes doctorum, unde, etc., usque ad ostendit ut cuicunque bona et alta imperanti obediamus, sed praecipitare volenti contraeamus. BEDA. In omnibus tentationibus hoc agit, ut intelligat, etc., usque ad in specie hominis diabolum apparuisse verisimile est. Haec vox convenit illi, qui omnes praecipitare satagit: in quo infirmus ostenditur, quod nulli nocere possit, nisi prius ille se deorsum miserit. Suggerebat enim, ut aliquo signo exploraret quantum apud Deum posset. Sed nemo debet tentare Deum, quando habet ex humana ratione quid faciat. Unde quamvis omnia posset, ait tamen suis: Et ipse idem fugit et abiit et latuit. Nunc autem poterat aliter de templo descendere, quam per jactantiam se praecipitare. Postquam deficit humana ratio, commendet se homo Deo, non tentando, sed devote confitendo. BEDA. Quod bene dicitur de corpore, diabolus male interpretatur de capite, etc., usque ad sed de auxilio angelorum quasi ad infirmum loquitur, de sua conculcatione tacet. . Haec tentatio ordine praecessit, sed narratur praepostero, secundum quod factum est Adae. etc. Non quod visum ejus qui omnia videt ampliaverit, sed vanitatem mundanae pompae quam amabat, quasi speciosam, etc., usque ad Non quod eam concupiscentiae oculo intueretur sicut nos, sed sic haec ostensio fuit in mente, sicut medici vident morbos sine laesione. Haec de arrogantia dicit: non quod totus mundus suus sit. A principio quod Dei erat ut sibi usurparet diabolus laboravit: unde ut in eis coleretur, idola invenit. In his tribus notantur gula, avaritia, superbia. RAB. Lucas avaritiam mediam ponit, ultimam superbiam, etc., usque ad in his tribus omnia genera tentationum comprehenduntur. David Goliam tribus lapidibus de torrente prostravit, et Christus diabolum tribus testimoniis de lege. Hoc vel ad diabolum dicitur: non quia ex devotione sit impleturus sed ut, econtra, quam ipse moliebatur scriptum ostendatur quod non ipse, sed Deus sit adorandus: vel, non diabolo, sed sibi secundum humanitatem et cuilibet homini hoc praeceptum esse insinuat. Similiter, et illud: scilicet Filium et Patrem et Spiritum sanctum, qui est unus Deus. Deus adoratur, et specialiter ei propter se servitur. Hic ostenditur, quod homo Christus, ut Deus et Dominus sit adorandus ex debito. Graece : enim servitus dicitur. Servitus communis Deo et homini et cuicunque, Graece dicitur. Illa vero quae soli Deo debetur, latria dicitur: unde idololatria, quae quod soli Deo debet, idolis dat. Nota diabolum in his vinci in quibus Adam vicit. Quem de gula tentavit, dum de ligno vetito gustare rogavit. De vana gloria, cum dixit Gen. 3.: De avaritia, cum ait: Non quasi tunc primum adeuntes, sed agonem Domini procul aspicientes, ne videatur eorum praesidio eguisse vel vicisse. Sed ut ille victus abiit, parati ad obsequium venerunt. Sicut in hoc agone militia nostra praestruitur, ita in obsequium angelorum gloriosa remuneratio docetur. RAB. Hic Matthaeus, sicut Marcus et Lucas, praetermittit primum adventum Domini in Galilaeam, postquam, etc., Et iterum: etc. Quod erat propter Evangelium. Jesus hoc idem perfectius praedicans ad tempus cedit et fugit, ut sit exemplum suis. Duae sunt Galilaeae: una dicitur Judaeorum, altera gentium propter inhabitationem gentium, quam partem dedit Salomon regi Tyri qui gentes ibi posuit. RAB. Unde Christus Nazaraeus dicitur, vicus est in Galilaea juxta montem Thabor, etc., usque ad quia in medio gentium ad dilatandum verbum Dei fortiter consistit, ut credentibus refugium periclitantibus ostendat fidei portum. . ID. Quod primo positum est praetermittit evangelista; scilicet: Isa. 9.: sicut et quod in medio est, etc., usque ad sed pro figura eorum qui vocandi sunt de gentibus, ea quae gentium est hic memoratur. AUG. Populus iste qui prior ductus est in captivitatem, et in tenebris vitiorum erat, prior lucem praedicationis Christi vidit. Deinde in omnes Evangelium disseminatum est. Unde sequitur: Mors est in inferno. Umbra hujus mortis sunt peccata, quae nunquam sine morte. Qui ergo vult fugere mortem, vitet umbram. Postquam baptizatus est. Baptismus idoneos facit ad praedicandum. id est, tradito Joanne: quia lege desinente sequitur Evangelium, ut auroram sol. Humilis magister qui doctrinam discipuli non impedit, sed exspectat donec consummet cursum suum. In quo docet, ne quis ab inferiore persona sermonem contemnat. Unde Apostolus. Eadem quae praeco praedicat: ut ostendatur non alius quam qui in voce clamaverat. Christus enim verbum quod clamat in Jordane organo et in omnibus qui ab initio aliquid divinitus dixerunt: et tamen iste solus vox, quia per eum praesens verbum ostenditur quod alii longe nuntiaverunt. Inter enim vocem et verbum nihil est medium, sed ut vox sonuit, mox verbum percipitur: sicut Joannes clausus destitit: Christus virtutibus claruit. Unde Joannes est figura prophetarum et legis, qui vere sunt vox clamantis sapientiae Dei, quorum Joannes est finis, quibus cessantibus solum verbum, quod in eis sonuerat, per se ostenditur. RAB. Haec praedicatio Christi in Capharnaum coruscantibus miraculis incepta, dicitur, etc., usque ad Baptista incarcerato praedicare incepit. Vel quando primum Andraeas adduxit eum, hoc nomen inditum est ei, dum dicitur: Joan. 1., quod interpretatur quanquam hic videtur de futuro promittere. Vel quando confessus est: dictum est ei: Matth. 16.. BEDA. Petrus, Andraeas, quod doctoribus convenit: quia hi soli, etc., usque ad quia vero primus homo inobediens exivit, secundus obediens ingressus est RAB. Matthaeus dicit post habitationem Capharnaum discipulos vocasse. Joannes dicit, etc., usque ad ante autem quam veniret Jesus in Cana Galilaeae, Andraeas Petrum adduxit, sed nondum discipuli. Quia quos saepe terrenis lucris inhiare considerat, coelestibus desideriis advocat, et per eos retibus Evangelii, alios de profundo iniquitatis eripit, unde subdit: Joan. 1.. Piscaturus per piscatoria vadit loca. Mystice. Cum incarnatus carnem suscepit, divinitus vidit in mari mundi spirituales piscatores: et aliis quid essent ostendit, quos ab aeterno praevidit. Perfecta obedientia est sua imperfecta relinquere. Relictis retibus: quia et si postea resumunt, non cupiditate et proprietatis amore. In his datur forma volentibus sequi. Mutatur intentio non piscatio, mutantur retia in doctrinam, cupiditas in amorem animarum: fit mare saeculum, navis Ecclesia, pisces boni et mali homines. Ecce in his quatuor numerus evangelistarum praefiguratur, qui animas a mundo extrahunt de quatuor partibus mundi. Bini et bini vocantur, quia charitas non nisi inter duos est. Vocatio dicitur: Vel secundum electionem gratiae. Unde dicitur: Rom. 8., etc. Vel secundum illud: Matth. 10.. AUG. Quaeritur quomodo Matthaeus et Marcus dicant binos vocasse Jesum: primo Petrum et Andraeam, etc., usque ad ideo autem piscatores illitteratos misit praedicare, ut fides in virtute Dei, non eloquentia hominum putetur. Zebedaeus fugitivus, id est, diabolus. Jacobus, supplantator qui adjuvatur a Joanne, id est, a gratia Dei. etc. Vocavit et alios, sed sufficit nominare istos. . Coadjutoribus vocatis praedicationi insistit, docens impigrum esse debere doctorem. Docens de moribus, vitae activae subditos. Praedicans de futuris vitae contemplativae perfectis. Docens naturales justitias, castitatem scilicet et humilitatem et similia quae homo naturaliter habet. Praedicans Evangelium regni. Ad Evangelium pertinet mysterium justitiae, bonum initium, beatitudinis promissio, peccatorum remissio, adoptio, resurrectio, coelestis haereditas, angelorum societas. Nec otiosus doctor in vacuum discurrat, sed ubi sunt plures praedicet. Quia justitia est molestia viventi in carne, labor justitiae non suscipitur, nisi merces operis exspectetur. Ideo Christus evangelizat beatitudinem, ut excitet ad boni operis patientiam. Curare languorem et infirmitatem non fuit magnum, cum postea morituri. Sed ideo factum, ut sic erigerentur ad regnum. Moraliter instruens praedicatores etiam terrena subsidia subditis ministrare, et sic ad regnum trahere. BEDA. Opera salutis sine fama boni odoris non satis relucent auditoribus, nec fama sine opere proficit: sine quibus, etc., usque ad curat corpora, ut paratius audiant invisibilia. Aliter parum erat mox morituris curam impendere. AUG. Quadripartitae turbae, scilicet. Alii, etc., usque ad alii, per invidiam volentes eum accusare et in aliquo capere.